Faʻafouina mulimuli ia Aukuso 18, 2021 e Fumipets
Afai na e vaʻaia se maile ma mata lanumoana, e te malamalama lelei i le manaia ma le manaia o le lanu uiga ese.
O le a le mea e uiga i mata lanumoana e sili ona tatou fiafia i ai? O le matagofie ofoofogia o le lanu e tosina mai ai o tatou mafaufau, pe o le seasea o le lanu e tosina mai ai i tatou?
E ui lava i le mea moni o le lanumoana mata lanu e manatu e le manaʻomia i le tele o ituaiga, o le tele o tagata saili mo se iloga fagafao manaʻo ia.
E seasea ona tupu saʻo? O le a le mafuaʻaga e tupu ai i le muamua? O fea o maile ituaiga e iloa e i ai lenei uiga ofoofogia?
O le a tatou faia uma na mea ma sili atu. Ae muamua, tatou vaʻai i nisi maile e i ai lanumoana mata masani, faʻapea foi ma i latou e i ai le ono i ai o le lanumoana mata.
Lima Taifau Masani Taifau ma Natura Lanumoana Mata
E ui o lisi o loʻo sosoʻo mai e leai se uiga maopoopo, latou te avatua ia te oe se lagona o le lautele o ituaiga o ituaiga e ono maua ai maile lanumoana mata.
1. Siberian Husky
O le aulelei Siberian Husky e ono oso mai i lou mafaufau pe a e mafaufau i se maile lanumoana mata, ma mo mafuaʻaga lelei.
Lua mai le lima Siberian Huskies e faʻamoemoe e fai lanumoana mata, ma le 15% e tasi le mata lanumoana ma tasi le mata enaena.
Lanumoana mata e ono maua e Siberian Husky hybrids, pei o le matagofie Pomsky (o se koluse i le va o le Pomeranian ma le Husky).
Siberian Huskies e alofa, ae latou te iai se igoa taʻuleleia ona o le ulavale.
Latou te fealofani faʻatasi ma tagata ma isi maile, e ui lava e maualuga a latou tuliga tuli ma ono tulituliloa tamaʻi manu.
A savali se Husky, oe tatau i taimi uma ona faʻaaogaina se mausali leash ma se snug kola, poʻo le sili atu, o se faʻaaogaina malosi. (I lenei pou, matou te faʻailoaina le sili ona lelei o le silisili.)
2. Leoleo Ausetalia
O le leoleo mamoe Ausetalia o se maile leoleo, pei ona taʻu mai e le igoa, ae o le vaega Ausetalia o se mea sese.
Na latou amata mai lava i Mauga o Pyrenees i Europa. Ae le i taunuu le ituaiga i Kalefonia, na sopoia ma Collies ma Border Collies (uma mai Sikotilani).
Merle mamanu maile masani ona i ai lanumoana mata, lea e saofagā i le apili o lenei galue malosi, gaioi, ma matua olaola ituaiga.
Faʻafefiloi, pei o le Aussiedoodle taʻutaʻua, atonu e matagofie mata lanumoana ma maligi ifo laʻititi ifo nai lo le toto Ausetalia Leoleo Mamoe.
O leoleo mamoe Ausetalia (ma palu) e manaʻomia le tele o faʻamalositino i aso uma ona o lo latou malosiʻaga.
Taʻaloga o fetch faʻaaogaina mamafa, papaʻu meataʻalo paʻu e oso faʻafuaseʻi ma mafai ona togiina atili mamao, e mafai ona susunuina ese nei malosi 'taʻifau nai lo le masani taʻaloga tenisi.
3. Dalmatian
O le Dalmatian, o se tasi o ituaiga taʻutaʻua lauiloa o taimi uma, na muamua fafagaina e puipuia solofanua ma taʻavale.
O lenei ituaiga e faʻaaloalo i foliga uma ma amioga, ma e ui lava e mamao ma tagata mai fafo, e matua filemu lava i le fale ma lona aiga.
O lenei ituaiga ua lauiloa i ona mata lanumoana ofoofogia.
Ae paga lea, o mata lanumoana matagofie e le naʻo le pau lea o le mea e tutusa ai lenei ituaiga. E tusa o le tasi vaetolu o uma Dalematians mama, ei ai le tikeri o le faʻalogo.
O le faʻafitauli e mafua mai i le le lava o melanin-gaosia sela (melanocytes) i le taliga, ma maile ma tamaʻi, lautele lautele faʻasalalauina nofoaga (o le "atoatoa" Dalmatian faʻailoga) ma lanumoana mata o loʻo i ai le sili atu o tau o le tutuli.
4. Collie tuaoi
Border Collies e ofoofogia le vaʻai i gaioiga ona o latou gaioi, gaoi gaioiga ma sili atu le faʻagaioiga a o faia le mea e tatau ona latou faia, o le lafu mamoe.
O lo latou atamamai sili atu, nofoaafi, ma afeleti avea ai i latou ma siamupini i le televave, lele lele, usitaʻi, ma lele disc mea na tutupu, i se faʻaopopoga i le lafumanu.
E ono faigata i tagata e onaina le taofiofia ma latou ma faʻavaivaia i latou ona o le maualuga o latou gaioiga.
O meataʻalo e pei o lenei polo launcher, lea e faʻatagaina ai e lau maile le tele o galuega aoe nofo i tua ma matamata i le gaioiga, e lelei atoatoa mo sili ona toaaga, ituaiga poto e pei o lenei.
Border Collie ituaiga taʻiala faʻatagaina mo soʻo se lanu mata, lanu peleue, poʻo ni faʻailoga, o lea e le o se mea e ofo ai o lanumoana mata e masani ona tupu i le ituaiga.
5. Catahoula Leopard Dog
O le Catahoula Leopard Dog, faʻatasi ai ma le manogi, mafiafia gumbo, o se tasi lea o mau a Louisiana e taʻutaʻua.
Lenei ituaiga e lauiloa mo lona le masani ai le tausiga o sitaili. O nei maile fausia se pa ola faataamilo i se lafu ina ia mafai ai ona teuina i le nofoaga mo latou e ona.
O nei tagata faigaluega canines masani ona lanumoana mata o lanu eseese.
Isi Maile Taifau E Masani Ona Maua Mai Taifau Lanumoana-Mata
Cocker spaniel
Lanumoana mata e mafai i uma Amerika ma Igilisi Cocker Spaniels ma le merle mamanu.
E ui lava i le mea moni e leʻo iloaina e le American Kennel Club (AKC) merle poʻo lanumoana mata e taliaina i soʻo se ituaiga, o latou o se lauiloa ma in-demand foliga.
O le Cocker Spaniel o se ituaiga anamua na fauina mai Spaniel-ituaiga maile na faʻafaigaluegaina mo tulimanu i le amataga o le 1300s.
O aso nei Cocker Spaniels e olaola ma faʻamaoni, ae latou te ono nofouta pe matamuli pe afai latou te le faʻalelei fesoʻotaʻiga.
O nei maile poto, alofa maile e pei o le fale i le fale e pei ona latou i ai i le fanua galulue ma se tulimanu.
Alaska Klee Kai
O le Alaskan Klee Kai o se matua tamaititi lava e leʻo amanaʻia e le AKC.
O nei maile pei o le Alaskan Husky ma le Siberian Husky i foliga mai talu uma uma ituaiga na faʻaaogaina e avea ma faʻavae faʻavae, e ui latou te tau le mafai ona mamafa 10 i le 20 pauna.
Lanumoana o se masani lanu mo tasi pe uma uma mata, e ui lava enaena, amepasa, lanumeamata, ma hazel e masani uma.
O lenei ituaiga e vave ma vave, ma a lelei aʻoaʻoina, e mafai ona lele i totonu o se agility course ma le maoaʻe le saoasaoa ma le saʻo.
Aua o nei maile e faʻaeteete i tagata ese, o toleniga ma fegalegaleaiga e taua tele.
Faʻailoa
O Beagles ua leva na avea ma maile taʻifau lauiloa a Amerika, e tusa ai ma le AKC.
E faigata ona le amanaʻia o latou uiga fiafia, agalelei ma foliga matagofie. O se tagata e le masani ai ona lanumoana mata e seasea maua.
Beagles o loʻo taua pea i aso nei mo latou tomai ma le faʻailoaina o tomai, e aofia ai le masani aʻe o le uio, ma le taʻutaʻua fagaloa.
Ona o lo latou manogi lelei o le manogi, o le US Matagaluega o Faʻatoʻaga faʻaaogaina le vaega o Beagles, ua faʻaigoaina o le Beagle Brigade, e sogisogi ese faʻatoʻaga oloa faʻanunuʻuina i malae vaʻalele faʻavaomalo.
Mamoe Igilisi tuai
O le Old English Sheepdog o se tasi lea o nai ituaiga e le faʻasalaina e le American Kennel Club (AKC) ona o le lanumoana mata poʻo le tasi lanumoana ma le tasi mata enaena.
O nei maile na masani lava ona faʻafaigaluegaina lafumanu povi, ae le o mamoe, e ui lava i o latou igoa. O o latou ofu mafanafana lapopoʻa na seleulu i nisi taimi ma fili i filo mo lavalava, o se mea e faʻaoso ai.
O nei maile taifau ua i ai se igoa taʻuleleia mo le faʻapalepale ma puipuia o latou aiga, aemaise lava tamaiti laiti.
'Aua neʻi faʻasesēina oe i le latou faitotoʻa; nei maile o le a manaʻomia tele faʻamalositino ma fiafia i luga o se tulaga masani.
Atonu e masani ona vaʻaia e latou le susunuina o nisi o latou malosiʻaga ma faʻaaoga lelei lo latou atamai i le vavevave, usitaʻi, ma faʻatautavaga tauvaga.
Ae ui i lea, ina ia tausia lena lauulu shaggy lauulu tangle-leai ma tafe matagofie, e manaʻomia e le aunoa tausiga.
O mea teuteu faʻapitoa e pei o le faʻamamaina o mea faigaluega, e manaʻomia mo le aveʻeseina o lauulu lauulu ma le aloese mai fala mai le atiaʻe latalata ile paʻu i ofu mafanafana.
Sili Dane
Sili Danes e ofoofogia fegalegaleai, ma se naunautaʻi-i-faʻamolemole, faigofie-alu i uiga, e ui lava i lo latou tele tele ma mamafa.
O tane e ono paʻu atu i le 175 pauna ma oʻo atu i le 32 inisi le umi i le mamae, lea e aoga mo e ona.
O le AKC faʻatagaina mata lanumoana i harlequin ma merle faʻataʻifau taifau, ma latou o mai i le tele o lanu ma mamanu.
Pembroke Ma Cardigan Welsh Corgi
E ui na masani ona latou fefaʻasoaaʻi seʻia oʻo i le faʻaiuga o le 1800, o le Pembroke Welsh Corgi e manatu o se 'eseʻese ituaiga mai le Cardigans.
O le taliga pepa, o loʻo faʻasino i Pembrokes ae faʻataʻamilomilo i Cardigans, ma le umi o le siʻusiʻu, lea e sili atu le umi i Cardigan maile, o le autu eseʻesega i le va o lua ituaiga.
Lanumoana mata e mafai ona vaaia i uma Welsh Corgi ituaiga, e ui lava o le AKC naʻo taliaina i latou i le lanumoana merle Cardigans.
O le a le maualuga o nei ituaiga (o loʻo tutu i le va o le 10 ma le 12 inisi le mamae) latou te faia mo o latou uiga.
E i ai o latou uiga lelei ma e agaalofa uma ma agalelei.
shetland sheepdog
Shetland Sheepdogs, e pei o Collies ae e matua laʻititi lava, olaola i le tele o taʻifau taʻifau taʻaloga, e aofia ai le vave ma le tausinio tauvaga.
Naʻo le tolu lanu e amanaʻia e le AKC: uliuli, lanumoana merle, ma sulu, e tofu ma paʻepaʻe pe paʻu faʻailoga faʻatagaina, ma lanumoana mata e faʻatagaina i maile ma le lanumoana merle peleue.
Shelty, ma o latou mafaufau maoaʻe ma le faʻamaoni i uiga, faʻafetaui lelei i toleniga.
Ona o lo latou naunautaiga e paʻu i le muamua faʻailoga o le mataʻutia ma lo latou le talitonuina masani o tagata ese, o nei maile maile mataalia e masani ona faʻaaogaina o leoleo leoleo (nai lo leoleo maile, talu ai latou e matua laiti lava e taufaʻamataʻu).
Sili Pyrenees
O le paʻepaʻe sinasina Great Pyrenees ua faamemelo i ai mo augatupulaga ona o lo latou matagofie matagofie ma toafilemu, onosai uiga.
O lenei ituaiga ua lauiloa ona o le maoaʻe o lona malosi, lototetele, ma ona uiga toʻafilemu, ma sa faʻafaigaluegaina muamua e puipuia lafumamoe ma faʻateʻa manu feʻai (o le fa gaoi vae ma le lua-gaoi gaoi).
Lanumoana mata e le faʻatagaina i le ituaiga masani, e ui lava latou te i ai ma foliga ofoofogia faasaga i le mau sinasina ofu mafanafana.
American pit bull terrier
American Pit Bull Terriers, e ui lava i o latou foliga le talafeagai, o ni maile faʻauo tele.
Sa lauiloa muamua i latou o le "All-American dog," ma na aliali mai i le tele o faʻasalalauga i le taimi o le Taua I a le Lalolagi ma le II.
Lanumoana mata e vaʻaia i lenei ituaiga i taimi, faʻapitoa i maile ma lanumoana ofu mafanafana ma isu ma i latou ma merle mamanu.
(Blue Nose Pit Bulls o se ituaiga e le masani ai, ae e mautinoa e matagofie.)
Latou te le saua i le natura, ae atonu o ni namu faigata, ma o ni meaʻafu mautu mea gaoi o le a faamalieina o latou auvae malosi.
E ui lava e le aloaʻia e le American Kennel Club (AKC) le American Pit Bull Terriers o se ituaiga aloaʻia, ae o le United Kennel Club (UKC) na faia, ma o le UKC na faʻavaeina faʻapitoa e resitaraina ai nei maile poto, agalelei.
Pusa
O le au Fusuʻaga na maua o latou igoa mai le latou faʻaaogaina e faʻaaoga o latou vae i luma i taimi o taʻalo pe a o puipuia i latou lava, pei lava o le tagata fusu.
Ona o se uiga faʻaletonu, o lanumoana mata na aliali mai i ni manu, nifo, ma papaʻe (e le o se lanu taliaina mo le faʻaaliga faʻaaliga) maile.
O fusuʻaga e taʻutaʻua i le faʻamaoni, atamamai, lototele, ola, ma sili ona lelei ma tamaiti, ae o fesoʻotaʻiga talafeagai e le tatau ona le amanaʻia pe a latou tamaititi.
Maile Povi Ausetalia
O Taifau Povi a Ausetalia na atiaʻe e ala i le faʻatupuina o maile Smithfield (ua leai nei) ma vao Ausetalia Dingoes, Collies, ma Dalmatians ina ia mafai ai ona avea ma lelei le leoleo taʻifau.
Tamaʻi paʻu e i ai se ofu paʻepaʻe e faʻasolosolo avea lanumoana-efuefu pe mumu. E ui o le ituaiga tulaga faʻamaoti mai enaena mata enaena, lanumoana mata e vaʻaia i nisi taimi.
O nei poto tele taifau e sili ona ola ma olaola pe a latou faʻamalosi tino ma faʻalemafaufau i se tulaga masani.
Weimaraner
O le Weimaraner aulelei, o nisi taimi e sese ai mo le Labrador poʻo le Vizsla, na faia i Siamani i le amataga o le 1800 e avea ma se tulimanu tele-taʻaloga ma mulimuli ane avea ma taʻaʻalo gamebird poʻo faʻasolosolo.
A vaʻaia le lanu moana, e masani ona lanu enaena nai lo le lanumoana loloto.
Ona o lona peleue siliva-efuefu valivali ma agavaʻa e nofo pea i tafatafa o lona matai, le Weimaraner e masani ona taʻua o le Grey Ghost.
Vagana o oe o se laʻititi, fluffy meaola, o lenei faʻamaoni ituaiga e lauiloa mo ona maualuga gaioiga manaʻoga ma matagofie aulelei.
Basset hound
O le Basset Hound foliga faʻanoanoa, lea na atiaʻe i Farani ma Peleseuma mo le mataalia o le sailia o tulimanu, ua avea nei ma le 39 o taifau taʻutaʻua a le AKC.
O tamaʻi vae laiti o le Basset Hound e malosi ma fuafua mo le tumau.
O nei maile e le paie e pei ona foliga mai ai, ae e i ai le latou mavaega e faʻaʻaʻaʻa.
Lanumoana mata e taatele i maopoopo-mamanu taifau, ae latou manatu o se ogaoga le atoatoa i le faʻaali faʻaaliga.
mastiff
Ina ua maeʻa ona vaʻai i le tele o Mastiff i le taimi o le osofaʻiga a Peretania i le 55 TLM, na matua maofa ai Julius Kaisara, e tusa ai ma lana tusi o talaaga.
Ona o lo latou telē tele (e oʻo atu i le 230 pauna) ma foliga taufaʻafefe, o latou lava o se malosiaga e faitau ai i aso nei.
Mastiff ma fesoʻotaʻiga Mastiff ituaiga e pei o le Bull Mastiff, Neapolitan Mastiff, ma Tibetan Mastiff maua ai lanumoana mata tamaʻi taimi i taimi.
Shih tzu
Shih Tzu o se upu Saina o lona uiga o le "leona taʻifau." O se igoa tele e tauʻaveina mo se tamaʻi taʻifau, ae foliga mai o loʻo lelei.
O lenei ituaiga ituaiga matagofie na afua mai i Saina e pei o faʻamafanafanaina tupu lapisi faʻamafanafana i maota o le taupulega ma fai mai a itiiti mai o le afe tausaga.
O le peleue e tupu i lanu eseese, ma maile lanumoana-ufiufi, e ui lava e le masani ai, e masani ona fai lanumoana mata.
American staffordshire terrier
Amstaffs (puʻupuʻu mo American Staffordshire Terriers) e aumai mai Old English Bulldogs na laasia ma Terriers e faʻaleleia a latou agavaʻa-maunu tomai.
Latou e tuuto, afeleti, talitonuina oe lava, ma onosaʻi ma tamaiti laiti, faia i latou sili lelei aiga fagafao.
Lanu, sitaili peleue, ma pigment mata e eseese tele i le va o Amstaffs.
Brown, amber, hazel, lanumeamata, ma lanumoana mata e taatele, ae leai se mea faʻaopoopoina i le mystique o lenei mamana ae alofa maile pei o se matagofie seti o pepe lanu moana.
Rottweiler
Heterochromia o se faʻaletonu o loʻo fananau mai ai Rottweilers mautinoa e lua mata lanumoana poʻo le tasi lanumoana mata ma tasi mata enaena.
O nei maile malosi, maile muscular ei ai se talaaga tatau tatau o ni leoleo sili lelei, ae a lelei aʻoaʻoina ma fegalegaleai, e mafai ona latou faia ni uo lelei.
Rottweilers sa faigaluega lautele i leoleo ma le militeri tautua, ma ua lauiloa e olaola o togafitiga maile, saili ma laveaʻi maile, ma taʻifau taifau ona o lo latou maualuga atamai ma trainability.
Bergamasco Sheepdog
Bergamasco Sheepdogs e taʻutaʻua ile latou ofu e tasi, e iai lauulu uʻumi, faʻamaʻaina, e taʻua o lafumamoe, sa masani ona taʻitaʻi ma leoleo mamoe i le vaega o Italia Alps.
Lanumoana mata o se disqualification i lenei ituaiga e tusa ai ma le AKC (e ui o le merle lanu mamanu e faʻatagaina), ae latou mafai ma e tupu.
O lenei ituaiga e atamai ma e agamalu, paleni lona uiga.
Latou te mamana ma lototetele, ma o le a masani ona vaʻai i lo latou aiga, e pei ona masani ona latou faia ma a latou lafu povi.
O a latou agalelei ma aga aga agaʻi i luma le vaʻaia o lo latou manatu e tutoʻatasi.
O le a le uiga o le maile e fai o laumei mata?
A aunoa ma le alu mamao tele i totonu o le tele ma fenumiai malo o kenera, tatou vaʻai i le fa mafuaʻaga mafuaʻaga mafua ai ona fanau mai maile ma lanumoana mata nai lo le sili atu taatele enaena.
Merle Gene
E ala i le faʻasasaʻoina o ni vaega o le peleue ma le paʻu i se lanu mama, o le genome genle e gafa ma le fusi poʻo le le tutusa o faʻasologa o lanu i le peleue ma luga o le paʻu.
Lanumoana mata o se masani auga aafiaga o le sili merle gafa, ae le o taʻifau taʻifau taʻifau maua latou.
O le taofiofia, poʻo le faʻavaivaia, o melanin i totonu o le iris, mafua ai le lanumoana lanu lanu.
O le tele o le faʻalanuina o lanu o loʻo i luga o le tino o le maile, o le tele foi o le foliga o le tamaititi o le a lanumoana mata.
Maile ma merle mamanu e masani lava ona maloloina e pei o latou mautu-lanu paʻaga, ae faʻalua, poʻo homozygous, merles o se ese fogafale.
A fealuaʻi maile taifau e lua, o le a maua e le fanau le gafa sili o le merle mai matua uma, o le mea lea o le igoa "faʻalua merle."
Ona o le leai o pigmentation i nofoaga taua, faʻalua merles e faigofie ona tauaso, tutuli, paʻu kanesa, ma ogaoga le malamalama o le la.
Faʻatupuina ma le loto i ai ni taʻifau lelei se lua e maua ai se lapisi ma le tele, ogaoga faʻafitauli o le soifua maloloina e manatu le faʻatonu ma saua.
Lanumoana Mata Gene
O le sili lanumoana mata mata o loʻo i ai i ni nai taʻifau ituaiga, e aofia ai le Siberian Husky ma le Border Collie, e tutoʻatasi mai lanu lanu.
Lanumoana mata (pe na o le tasi le lanumoana mata - o se tulaga lauiloa o le puipui o le mata) e amata mai i le sesega, toeititi papaʻe-lanumoana i le loloto lagi lanumoana i maile na mauaina lenei gafa.
Lenei kiliki e leai se aʻafiaga i le lanu o le isu po o peleue.
Tele ituaiga, pei o le Pembroke Welsh Corgi ma le Beagle, o loʻo iai se sela malulu lanumoana toeititi, e ui o loʻo iai, e le masani ai pei o le ituaiga malosiaga.
Pigmentation Deficit Faʻataʻamilo i Mata
Ona o le manino le leai o pigmentation i lena nofoaga, canines fananau mai ma tele fauga papaʻe i luga o foliga, aemaise lava faataamilo i mata, o le a masani ona i ai lanumoana mata.
Ole mafuaʻaga lea e masani ona fai ole lanumoana mata ile maile e tele papaʻe.
Taifau lanumoana-mata, o taunuuga ia o le le lava o foliga foliga, e le o albinos. E i ai le latou agavaʻa e gaosia ai le melanin, ae o le albinos e leai.
Albinism
O albinos moni e le masani ai ma o loʻo faʻamatalaina ile leai o se melanin (o le pigment e maua ai le lanu o le paʻu) ma enzyme e gaosia ai.
E ui e naʻo suʻega masani e mafai ona faʻailoaina albinos mama, o le faʻaeteete vaʻaiga vaʻaia o le a faʻaalia ai le le lava o pigmentation i luga o le tino atoa, ma mafua ai i se peleue e foliga paʻepaʻe ae matua lanu.
O le paʻu, isu, laumata, irises, ma aano o loʻo siʻomia ai mata o le a avea uma o se sesega piniki lanu. Ole piniki lena oleiloa leiloa o lanu e naʻo le piniki ona ole tafe ole toto i lalo ole paʻu.
Ia, o le a le mea e fai a le lanumoana-mata i se tasi o nei mea?
Atoa albinism e matua le masani ai, ae o le vaega albinism e fai si sili atu ona masani.
Moni albinos o maile fananau mai ma le gafatia e gaosia ai e oo lava i le laʻititi aofaʻi o melanin.
A o latou faʻaalia foliga albino pei o isu piniki ma tele itulagi o pigmentation leiloa, e masani ona i ai o latou mata lanumoana pupula.
E Mafai E Se Ituaiga Faifofofoa Fai Lanumoana Mata?
Ole tele o taʻifau ituaiga e mafai ona gaosia tamaiti ma lanumoana mata ona o le tele o eseʻese ituaiga ma a latou faʻatasi faʻatasi ma fesuiaʻiga, eseese faʻaopoopoina i laina na tutupu i le tele o tausaga ua mavae, ma le masalosalo lanu moana mata, ae o se mea e le masani ai na tupu i le tele ituaiga.
O taifau lanumoana-mata e sili atu ona maua i faʻafitauli tau soifua maloloina?
Tele tagata e fesiligia pe o le lanumoana mata i se maile o se leaga mea. O le maile lanumoana mata o le tasi faafitauli taua o le soifua maloloina o le faʻamalosia atili o le malamalama i le malosi malamalama ma le la.
I le faʻatusatusa i mata pogisa, lanumoana mata ei ai le laʻititi faʻatulagaina o melanin i le irises. E tele moli e pasi atu i le retina e aunoa ma le puipuiga e tele atu vaega o le melanin e ofoina atu, e mafua ai le sikuea ma le le faʻalelei.
Ole tele o faʻafitauli tau soifua maloloina ma mata lanumoana ile maile e taulaʻi ile faʻalua merine canine. O mea e le masani ai i mata ile faʻaluaina o merles e masani a o fananau mai, ma oʻo atu ai i le tauaso.
E masani ona le lava latou pigmentation i totonu o le taliga i totonu, ma mafua ai le maliu o nisi sensory neula sela. O le logonoa i le tasi poʻo le lua taliga o le iʻuga.
Faʻalua merles e faʻateleina foʻi ona maua i le paʻu kanesa i luga o le isu ma isi vaega o le tino o le pigmentation ua le maua.
Faʻaletonu e ono mafua ai ona liu lanumoana mata
E ui o tamaʻi taʻifau e fai lanumoana mata i le taimi e fanau ai, o le tele o mata o tamaʻi pepe, o le a suia lanu i le va o le 4 ma le 16 vaiaso, e faasolosolo ina enaena, hazel, poʻo le lanumeamata faʻamoemoe i le aofaʻi o melanin gaosia.
O mata o nisi maile e tumau lanumoana mo o latou olaga atoa. Lanumoana lanu lanu o le a manino ma manino mo canines i lenei vaega.
O le lanu o le maile mata e le suia i se taimi pe a tupu aʻe se lanumoana samasama poʻo se pupula foliga pei o se tagata matua.
Ae, o loʻo latou puapuagatia mai se tasi o le tele o tulaga mata.
Soʻo se taimi e maitauina ai se suiga iloga o le mata, e taua le faʻafesoʻotaʻi vave o lau fomaʻi manu ina ia mafai ai ona faʻatulagaina se togafitiga togafitiga.
Nei o ni masani ai mafuaʻaga mo se lanumoana samasama i le tasi pe o mata uma e lua i se matutua maile:
- Cataract.
- Nuclear sclerosis.
- Glaucoma
- Stromal corneal dystrophy.
- Uveitis muamua
- Hepatitis lanumoana mata.